اشتیاق و اضطراب، ذوق و درد، اعتراض و تشکر در چشمهای مردمی که برای دیدار بدون واسطه و گفت و گوی مستقیم به استانداری قم میآیند رایحهی خوش خدمت بدون منت به مردم و امیدآفرینی را در فضای اجرایی و اداری استان جاری کرده است، رفتاری روح نواز در روزهایی که برای مردم نشان از امید برای رفع گرفتار یها و مشکلاتشان دارد.
دیدار چهره به چهره اقشار مردم در سادهترین سطح برقراری ارتباط بدور از هرگونه تشریفات رایج اداری و بدور از تکلف و تکلیفی برای مردم، رویدادی که نماینده عالی دولت مردمی با مردم استان قم در مدت کوتاهی ایجاد کرده است، نوید بخش گره گشایی و رفع نیازهای مردم مومن و انقلابی این سرزمین است.
ملاقاتهای مردمی که مراجعهکنندگان آن از طبقات و گروههای شغلی مختلف جامعه هستند، مشکلات و مطالباتی از قبیل درخواست تسهیلات بانکی، انشعابات چهارگانه، طرح هادی، تغییرکاربری، تامین مسکن، و اراضی ملی منابع طبیعی را طرح میکنند و پس از صدور دستور از سوی استاندار، پیگیریهای لازم برای حل مشکلات آنان انجام میشود.
صداقت در برخورد با مردم و ارتباط بدور از تشریفات رمز سخن گفتن شفاف و صریح مردم در این رویداد مهم هفتگی در استان قم است عدم ایجاد تکلف برای مراجعه کنندگان و دسترسی بدون واسطه و مراودات اداری از دیگر شاخصهای این اتفاق مردمی و جهادی است که در صورت استمرار مدیران تمامی دستگاههای استان را برای رفع مشکلات مردم به کار حواهد بست و پاسخگویی بدون وقفه و دسترسی راحت و سریع مردم با مدیران میانی استان را نیز به ارمغان خواهد داشت.
انسان بسیار مقام والایی دارد و توجه به مطالبات آنان همراه با عزت و احترام نقش بارزی در ایجاد تعامل مثبت دارد و در بعضی موارد که انجام کار از حیطه اختیارات مدیر نیست، میشود با تکریم و توضیح درست، مراجعه کننده را توجیه نمود که از کجا پیگیر کار شود.
با مردم و درمیان مردم بودن توصیه و تاکید مقام معظم رهبری مدظله العالی است:ی ک توصیه به رئیسجمهور محترم این است که در شعارهای ایشان مسئلهی مردمی بودن و از مردم شنیدن و در میان مردم بودن تکرار شده؛ این را از دست ندهند؛ این چیز بسیار مهمّی است. «دولت مردمی» را که شعار ایشان بود، در واقعیّت محقّق کنند و به معنای واقعی کلمه با مردم، در کنار مردم، در میان مردم باشند.» ۱۴۰۰/۰۵/۱
این بخشی از سخنان رهبر انقلاب اسلامی خطاب به سیزدهمین رئیس جمهور محترم نظام اسلامی است که حاوی توصیهی مهم «مردمی بودن» و تحققِ «دولت مردمی» است. توصیهای که ذیل آن موارد مهمی چون: «مظهر وفاق بودن و تضعیف تغایرهای موهوم»، «گفتگوی صادقانه با مردم»، «شناختِ ظرفیّتها و استفاده از آنها برای غلبه بر مشکلات» و «مبارزه با فساد» از سوی ایشان مورد توجه و تأکید قرار گرفت.
اما اهمیت و شاخصهای اساسی مردمی بودن دولتمردان در نظام اسلامی کدام است؟ چه شخصیتهای بهعنوان الگوهای مردمی بودن میتواند مورد توجه و تأسی قرار بگیرند؟ اثرات مردمی بودن چیست؟
در نگاه اسلامی «مردمی بودن، ارزشی بالاتر از انتخاب شدن به وسیله مردم است. بعضی افراد ممکن است در یک نظام دمکراتیک، به شکل دمکراتیک هم انتخاب شوند، اما با مردم رابطهای نداشته باشند. اینها مردمی نیستند.» ۱۳۷۹/۰۲/۰۱
«مثل مردم زندگی کردن» در اینجا موضوعیت دارد: «مردمی بودن به ادّعاکردن نیست. با مردم، با زندگیِ مردم کنار بیاییم، مثل مردم زندگی کنیم، با طبقات مختلف مردم انس بگیریم. این، معنای مردمی بودن است.» ۱۳۹۸/۱۰/۰۳ و براساس تعالیم اسلام «ما [مسئولان]نوکر و خدمتگزار مردم هستیم. اعتبار و آبروی ما به این است. اسلام این را برای ما معیّن کرده است. ما حقّی به گردن مردم نداریم؛ مردم به گردن ما حق دارند.» ۱۳۸۲/ ۱۱/۱۵ لذا امتیاز دولتها به مردمی بودن آنهاست. وقتی از دولت جوان حزباللهی سخن گفته میشود، اولین و مهمترین ویژگی این دولت انقلابی «پایبندی به ارزشهای مبنائی و اساسی اسلام است.» ۱۳۹۵/۰۳/۱۴ و مؤلفهی مهم دیگر، اعتقاد به «محور بودن مردم است.» ۱۳۹۵/۰۳/۱۴
از سوی دیگر برای سنجشِ مردمی بودن، شاخصهایی وجود دارد. اولین شاخص این است که مسئول کشور، «خودش را دارای شأن و روحیهی خدمتگزاری به مردم بداند؛ نگاه، از بالا نباشد... خیلی از این مردم از ما بالاتر هم هستند.» ۱۳۹۹/۰۴/۰۷
دومین شاخص «اعتقاد به ارادهی مردم و نیروی مردم، و مخالفت با تمرکزهای دولتی... در مسائل اقتصادی، تکیهی به مردم؛ در مسائل نظامی، تکیهی به مردم؛ در مسائل سازندگیِ کشور، تکیهی به مردم» ۱۳۹۴/۰۳/۱۴ است. مسئلهای که به نوبهی خود راه غلبه بر مشکلات هم هست: «بدون تردید ظرفیّتها میتواند بر مشکلات غلبه کند، به شرط اینکه این ظرفیّتها درست شناخته بشود، به کار گرفته بشود.»
۱۴۰۰/۰۵/۱۲
سومین شاخص، «روحیّهی مردمی بودن و انس با مردم، تماس با مردم، از نزدیک پای صحبت مردم نشستن؛ راههایی باز کردن... برای تماس با متن زندگی مردم... رفتن به خانهی مردم، رفتن منزل شهدا» ۱۳۹۴/۰۶/۰۴ است. با این نگاه، مردمی بودن «به معنای حضور در بین مردم است.» ۱۳۹۹/۰۴/۰۷ بر این اساس «گفتگوی صادقانهی با مردم هم یکی از کارهایی است که به مردمی بودن کمک میکند.» ۱۴۰۰/۰۵/۱۲ این جهتگیری در عرصههای مختلف از جمله «مدیریت اقتصادی کشور» هم معنای خاص خود را پیدا میکند: «مثلاً فرض کنید شما میروید فلان کارخانه را افتتاح میکنید، این کافی نیست. اینی که شما بروید فرض کنید حالا فلان کارخانه را در فلان نقطهی کشور، یک نواری را مثلاً قیچی کنید این کافی نیست... بروید با کارگر تماس بگیرید، بروید پای کوره، بروید نمیدانم محصول را تماشا کنید، بروید جاهای، انبارها را ببینید، بروید با کارگرها، مجموع کارگرها حرف بزنید، وارد کار بشوید.» ۱۳۹۷/۰۴/۲۴
چهارمین شاخص، عمل کردن به سیرهی پیامبر (ص) و ائمه (ع) است در زمینهی توجه به محرومین و مستضعفین جامعه است: «سیرهی پیغمبر این است که با فقرا و با ضعفا و مانند اینها کنار میآمد. به شئون ظاهری و آن چیزهایی که به حسب ظاهر موجب جلال و شوکت و این چیزها است، اهمّیّتی نمیداد.» ۱۳۹۸/۱۰/۰۳
با عنایت به فرمایشات و منویات مقام معظم رهبری مدظله العالی همت و تلاش استاندار مردمی قم در راستای رفع مشکلات مردم مصداقی از اجرای دستور معظم له برای" با مردم، مثل مردم "و یاد اور رفتارهای دور از اشرافیگری و تجملاتی شهیدان رجایی و باهنر است که نشان از اراده خدمت به شهروندان شریف مردم قم دارد. شاید تنها دست اورد این رفتار مردمی قانع شدن مردم به واسطه دریافت پاسخ مستدل و قانونی با حفظ شان شهروندی و کرامت انسانی است که ره اورد این رفتار میتواند در سایر استانها در پی گیری مطالبات مردم به منصه ظهور برسد.
مهدی توکلیان
کارشناس رسانه و عکاس