تابناک گیلان/ هفته گذشته، بازار سرمایه روز‌های تلخی را تجربه کرد؛ هرچند افت و خیز و نوسان جزیی از این بازار همیشه بوده، هست و خواهد بود، لیکن برخی تصمیمات نسنجیده از سوی رگلاتور بازار، ابهام در عرضه دارا دوم و رفتار حقوقی‌ها این اصلاح را به ریزشی تمام عیار تبدیل کرد.
دو پاره شدن ساعات معاملات از یک سود و کاهش حد نصاب سرمایه گذاری صندوق‌های با درآمد ثابت در سهام به ۵ درصد، کاهش ضریب تعدیل سهام مشتریان همه و همه موجب افزایش عرضه در بازار شد؛ حقوقی‌های که فروشنده شدند و حقیقی‌های تازه وارد و نابلدی که حیران به صفحه تالار شیشه‌ای سعادت می‌نگریستند.
در پایان هفته لیکن رگلاتور که اوضاع را مساعد نمی‌بیند، سیگنال‌های مثبتی به بازار مخابره می‌کند، سقف حدنصاب سرمایه گذاری صندوق‌های سرمایه گذاری با درآمد ثابت به ۱۵ درصد افزایش می‌یابد. محسن خدابخش، مدیر نظارت بر بورس‌های سازمان بورس از افزایش ضریب تعدیل سهام در حساب تضمین مشتریان اعتباری از ۱۰ درصد به ۲۰ درصد، محمود گودرزی، معاون بازار شرکت بورس نیز از انجام معاملات روز شنبه اول شهریورماه، در یک جلسه معاملاتی خبر می‌دهد.
در این خصوص گفت و گویی داشتیم با علی دهدشتی از کارشناسان بازار سرمایه و بازارهای جهانی از دلایل آنچه در هفته سراسر خونین بربورس گذشت.
علی دهدشتی با بیان اینکه در ماه های اخیر دلیل افزایش قیمت سهام ارزش جایگزینی شرکت ها بود، ادامه داد: حمایتی که دولت در این مقطع از بازار سرمایه انجام داد بی سابقه و از چند بعد قابل بررسی است و همین موضوع قیمت سهام در بازار سرمایه را رشد داده است.
وی افزود: دولت از طرف، تقاضا را در بازار افزایش داد و از سمت دیگر با وضع قوانینی همچون کاهش نرخ خوراک و مواد اولیه، افزایش نرخ محصول، مباحث مالیاتی و بیمه باعث شد شرکت ها تعدیل مثبت پیدا کنند، علاوه بر آن، فضای رفتاری و هیجانی ناشی از سخنان مسئولان طی چند ماه اخیر، باعث اقبال به بازار سرمایه شد و نوعی اعتمادسازی در کل بازار سرمایه به واسطه این اقدامات ایجاد شد.
دهدشتی خاطرنشان کرد: مهمترین موضوع در بازارهای مالی اعتمادسازی است در حالی که با اتفاقات اخیر و تایید و تکذیب عرضه درا دوم این اعتماد خدشه دار شد و اگر یک بار دیگر عرضه دارا دوم به تعویق بیفتد، ضربه بدی به بازار سرمایه خواهد زد و ممکن است تتمه اعتماد موجود در این بازار از بین ببرد و از دست رفتن این اعتماد از یعنی فراهم کردن زمینه های اصلاح و ریزش های بزرگتر.
وی در پاسخ به این که چرا مدیران بازار سرمایه، بازی خطرناک آزمون و خطا در بورس را پیاده می کنند و دلیل لغو بخشنامه های اخیر چه بوده است، تصریح کرد: دقیقا همزمان با تایید و تکذیب عرضه دارا دوم دو بخشنامه بورسی اجرایی شد، از طرفی برخی فشارها از طرف مجلس و اقتصاددانان بر دولت و سازمان بورس در خصوص اینکه چرا بازار سرمایه با این شیب تند در حال افزایش قیمت هاست، موجب شد عکس العمل مقابل راحت گرفته شود و تصور نمی شد کاهش و ریزش بازار چنین نتایجی داشته باشد.
دهدشتی تاکید کرد: باید توجه کنیم وضعیت کنونی بازار با دوره‌های قبلی فرق دارد، اکنون با افراد تازه واردی مواجه هستیم که با کوچکترین موضوع می ترسند و قرار گرفتن آنها در صفوف فروش، موجب به وجود آمدن فضای ترس شده و از اصلاح به سقوط های آزاد می رسیم، این خطر بیش از دوره‌های قبلی اکنون در بازار احساس می‌شود.
وی ادامه داد: عمده رشد بازار سرمایه ناشی از حمایت دولت بوده لیکن حجم و نحوه صفوف چند روز اخیر به وضوح می توان فهمید که این حمایت اتفاق نیفتاد، لیکن در ادامه متوجه اشتباه خود شده بخشنامه را لغو کردند.
به گفته دهدشتی دولت نگرانی بزرگ دارد و آن این است که اگر بورس بریزد، حجم نقدینگی بزرگ وارد بازارهای رقیب می‌شود که بسیار خطرناک است، دولت بازار سکه را با بحث مالیاتی سال ۹۸ و بخش مسکن را نیز با مالیات بر املاک خالی کنترل می کند، اگر این نقدینگی از بورس خارج شده وارد بازار دلار شود، به بقیه بازارها آسیب جدی خواهد زد.
وی افزود: معتقدم به دلیل عدم خروج نقدینگی شاهد حمایت مجدد دولت از بازار سرمایه خواهیم بود، لغو این دو بخشنامه بازار را برمی گرداند، ولی ممکن است این اتفاق لزوماً فردا رخ ندهد؛ ضمن آنکه برخی حقوقی‌ها عرضه های سنگین در بازار کرده و معتقدند در این قیمت‌ها باید خارج شد.
دهدشتی با بیان اینکه حمایت این بار باید بسیار قوی باشد، چون شاخص در محدوده بالاتری قرار دارد و خطر سقوط نیز شدیدتر است، تاکید کرد: بازار می‌تواند مجدداً در روند صعودی قرار گیرد لیکن نه به شدت دفعات گذشته بلکه با شیب آرامتری.
وی در خصوص وضعیت بازارهای جهانی نیز گفت، شاخص دلار در حال تضعیف است که همین موضوع کامودیتی ها را تقویت می کند و از طرفی چین مقداری به بازارها تزریق کرده تا اقتصاد خود را تقویت کند و به همین دلیل، تقاضا برای کامودیتی ها بالا رفته و قیمت‌ها را در سطح جهانی افزایش داده؛ بنابراین، فعلاً وضعیت کامودیتی ها مناسب است و همین موضوع بر سهام کامودیتی محور در بورس ما نیز موثر است.
دهدشتی ادامه داد: باید به این نکته نیز توجه کنیم که کامودیتی محورها لیدر بازار هستند اگر قرار است بازار برگردد باید لیدرها حمایت شوند و هنوز روی این سهام علی رغم تند بودن قیمت ها به دلیل حمایت دولت می توان امیدوار بود.
توصیه بسیار مهم
وی گفت: در شرایط فعلی هر سهامدار جدیدی که می‌خواهد وارد بازار سرمایه شود، باید با دانش و با پولی که اضافه است و برای نیازهای روزمره به آن احتیاج ندارد، اقدام به سرمایه گذاری در این بازار کند. ریسک بازار در شرایط فعلی بالاست، از طرفی انتخابات آمریکا را پیش روی داریم که می‌تواند روی بازار سرمایه ما تاثیرگذار باشد.
دهدشتی تاکید کرد: بازار سرمایه بیش از هر زمان دیگری به نرخ دلار و نوسانات آن حساسیت نشان می‌دهد. در گذشته نوسانات دلار فقط سهام کامودیتی محور را تحت تاثیر قرار می‌داد، لیکن در شرایط فعلی تغییرات نرخ ارز کل بازار را متاثر می کند انتخابات آمریکا می تواند بر نرخ دلار در ایران موثر باشد و نوسانات نرخ دلار در لحظه بازار سرمایه ما را متاثر می کند، چون شرکت ها نه بر اساس میزان سودآوری بلکه به دلیل ارزش جایگزین ناشی از افزایش نرخ دلار طی ماه های اخیر افزایش قیمت داشتند بنابراین نوسانات نرخ دلار وزنه سنگینی بر پای بازار سرمایه ما خواهد بود.