بندر انزلی، خاطره ساز روزهای بهار گردشگران با فرهنگ ایرانی یکی از شهرهای زیبای شمال ایران می‌باشد که سالانه پذیرای میلیون ها گردشگر داخلی و خارجی است، این شهرستان جاذبه های دل انگیز و طبیعی زیادی دارد و در کنار کمیت، تنوع دیدنی‌اش هر گردشگری را به چند روز ماندن در این شهرستان بندری و ساحلی تشویق می‌کند.
بهار فصل رویش و تازگی است و بندرانزلی شهر نیلوفران آبی و باران‌های نقره‌ای، موج شکن و فانوس دریایی این روزها پذیرای گردشگرانی از اقصی نقاط کشور و حتی کشورهای خارجی است.
انزلی با فاصله ۴۰ کیلومتری (نیم ساعته) از رشت، جزء بنادر فعال اقتصادی کشور محسوب می‌شود.
بندر انزلی از زمان های گذشته با شوروی (روسیه سابق) در تماس بوده و در نتیجه یکی از راه‌های ارتباطی با غرب بوده است و به همین خاطر به دروازه اروپا مشهور است. تالاب زیبای انزلی بهشت پرندگان مهاجر و بومی و گنجینه ای از گیاهان آبزی و جانوران همچون موزه ای طبیعی گردشگران بسیاری را به خود فرا می‌خواند.
این تالاب به باور کارشناسان محیط زیست یکی از بزرگترین و جالبترین تالاب های دنیا از نظر تنوع زیستی است و در ساحل جنوب غربی خزر و در غرب دلتای سفید رود، در جنوب شهر انزلی قرار گرفته است،این تالاب با وسعتی در حدود ۲۸۰ کیلومتر مربع مربع و عمق ۱.۵ تا ۲.۸ متری و جزایر کوچک و بزرگی که سر از آن بیرون آورده اند.
تالاب انزلی در زمستان میزبان انواع پرنده‌های دریایی به ویژه قوهای سفید، غاز، اردک، مرغابی، چنگر و دیگر پرندگان مهاجر است، یکی از جذابیت‌های بی‌نظیر تالاب انزلی، نیلوفرهای آبی است که در سراسر تالاب به چشم می‌خورد. نیزارها و لاله دریایی نیز در حاشیه تالاب مناظری دیدنی در اختیار بازدیدکنندگان قرار می‌دهد. قایق سواری بر پهنه مرداب یکی از مفرح ترین لحظات سفر به بندر انزلی است.
موج شکن این شهر ساحلی از دیگر جاذبه های گردشگری انزلی است، این موج شکن ها برای جلوگیری از آسیب رساندن موج های دریا به کشتی ها و قایق ها ساخته شده، اکنون به محلی برای تفریح تبدیل شده است. تقریبا هر بازدیدکننده از انزلی یک عکس یادگاری در کنار موج شکن دارد.
در سال ۱۲۷۴ ساخت موج شکن غازیان و انزلی آغاز شد و ۱۲۹۳ کار ساخت آن به پایان رسید. موج شکن ها روی تیرهای چوبی که در کف دریا تعبیه شده اند ساخته شده و در سال های اخیر مورد مرمت قرار گرفته اند.
پل های این شهرستان از جاذبه های دیدنی بهشت اروپایی ایران است، در گذشته که غازیان و انزلی دو شهر جدا از هم بودند، رفت و آمد بین آن دو از طریق قایق انجام می شد. در سال ۱۳۱۴ پل های انزلی و غازیان به منظور اتصال این دو مکان آغاز شد. پل فعلی با جلوه هایی از گذشته خود به صورت بتونی ساخته شده است. گفته می‌شود در گذشته یکی از دهانه های آن متحرک بود.
برج ساعت انزلی که یکی از قدیمی ترین بناهای این شهرستان است و هنوز از آن استفاده می‌شود، پشت بازار سپه و میدان انزلی قرار گرفته و ظاهرا این برج به دستور خسروخان گرجی، حاکم ناصرالدین شاه در انزلی در سال ۱۱۹۴ شمسی ساخته شده است.
این برج آجری ۲۸ متری با چراغ روغنی اش به منظور دیده بانی و همچنین راهنمایی کشتی ها ساخته شده و پس از آن که در سال ۱۳۰۷ بازسازی شد در هر چهار طرف آن ساعتی نصب شد و از آن پس نامش را برج ساعت گذاشتند. این برج از فاصله چندین کیلومتری قابل مشاهده است.
بلوار انزلی جاذبه ی دیگر این شهر ساحلی است و پارک بزرگی که در امتداد تالاب وجود دارد با وسعت ۳۵۰۰ متری در سال ۱۳۰۵ساخته شده است. در شمال این بلوار دو موج شکن معروف انزلی چشم اندازی زیبا ایجاد کرده اند. در حاشیه جنوبی آن امروز غرفه های چای در تمام مسیر وجود دارد که محل تجمع جوانان، خانواده ها و گردشگران خصوصا در شب های تعطیل است.
کشتی میرزا کوچک خان جنگی به عنوان تنها شناور سواحل شمالی کشور این روزها مورد استقبال گردشگران قرار گرفته و برای مقاصد تفریحی مورد استفاده قرار می‌گیرد. صرف یک وعده همراه با موسیقی و عبور روی آب های تالاب انزلی و دریای خزر تجربه ای است که ارزش امتحان کردن دارد.
اگر به این شهرستان سفری داشتید حتما به برج ساعت و فانوس دریایی نیز سری بزنید، در ساحل انزلی و در دل دریا، فانوسی دریایی مشاهده می‌شود که در سال ۱۲۳۰ تا ۱۲۳۴هجری قمری در زمان حکومت ناصرالدین شاه توسط خسروخان گرجی حاکم وقت ساخته شده است.
این فانوس دریایی با روغن چراغ روشن می‌شده و برای راهنمایی دریانوردان به کار می‌رفته است.
در سال ۱۳۶۹ هجری شمسی، شهرداری بندر انزلی این فانوس را تعمیر کرده و یک ساعت چهارسوی جدید بر بالای منار قرار داده که در حال حاضر نیز کار می‌کند.
بنای شهرداری انزلی نیز یک بنای تاریخی زیبا و ضمنا از نظر تاریخی قابل توجه است، زیرا شهرداری بندر انزلی اولین شهرداری ایران است.
این بنا در سال ۱۳۱۰ هجری شمسی ساخته شده است.
بندرانزلی سابقاً دارای چندین قلعه و باستیان نظامی و چند منار بوده است که متأسفانه به جز یک مناره از بقیـه آثاری به جای نمانده است.
در حال حاضر قدیمی ترین ساختمان در بندرانزلی، عمارت معتمدی (شهربانی سابق و فرماندهی نیروهای انتظامی فعلی) در بلوار فوقانی است که قدمتی همانند برج ساعت(منار) دارد.
ساختمان دادگستری- سمت غرب آن ساختمان فند چنان- جنوب غربی میدان ساختمان داود زاده، از جمله بناهائی است که بین سال های ۱۳۰۴- ۱۳۰۶شمسی ساخته شده است.
محل ترنم موزیک که به حافظیه معروف است و ساختمان شهرداری که سینما تئاتـر فعلی هلال احمر در آن قرار دارد نیز بین سال های ۱۳۱۰- ۱۳۱۲احداث شده است. ناگفته نماند که هم اکنون در انزلی ساختمان هایی با قدمت ۱۲۰ تا ۱۵۰ سال نیز به چشم می‌خورد .
تالاب سرخانگل، مجموعه ساحلی، اقامتی سنگاچین و کپورچال، پناهگاه حیات وحش، مناره مسجد قائمیه، کلیسای مریم مقدس و مجموعه میدان امام از دیگر اماکن و جاذبه های گردشگری و تاریخی انزلی می‌باشد.
بقاع متبرکه بی بی حوریه شالیورو امام زاده صالح از نوادگان امام موسی کاظم(علیه السلام)، بقاع آقا سید محمد نجفی( غازیان) و امامزاده ابراهیم از زیارتگاه ها و اماکن مذهبی انزلی است.
قلاب بافی، حصیر بافی( روستاهای جفرود پایین، لیجارکی و آبکنار) از صنایع دستی و ماهی مالابیج، ماهی شکم پر، ماهی دبیجا، فسنجان مرغابی، خوتکا، چنگر و اشبل کوکو از غذاهای محلی این شهرستان است.