حسن فتاحی پژوهشگر، مدرس دانشگاه و نویسنده کتاب نظام های امنیتی خلیج فارس در گفت و گو با تابناک کیش درباره کتاب خود که حاصل 12 سال مطالعه و پژوهش تخصصی است گفت: کتاب نظام های امنیتی خلیج فارس پژوهش مفصلی است که مباحث متعددی را در خصوص امنیت این منطقه استراتژیک مطرح کرده است .
وی در ادامه گفت: در این کتاب خلیج فارس بین سال های 1970 تا 2016 بررسی شده و بسیاری از رخدادهای سال های گذشته مورد کالبدشکافی قرار گرفته است. درواقع از آنجایی که خلیج فارس مهمترین منطقه دنیا محسوب می شود بحث ترتیبات امنیتی این بخش از کره زمین بسیار اهمیت دارد. این کتاب شامل 6 فصل است که در فصل نخست مبانی مفصلی از موضوعات امنیتی بحث شده که بر اساس آن تمامی نظریات در فصول بعدی مورد استفاده قرار گرفته است.
این استاد دانشگاه در خصوص مبداء مطالعات و بررسی های خود گفت: سال1970 اولین نظم امنیتی خلیچ فارس که اولین نظم قابل مطالعه و بررسی است بر منطقه حاکم شد. در این سال طرح نیکسون - کسینجر که طرح دو ستونه نیکسون کسنجر نیز خوانده می شود برای اولین بار قدرت های مختلف منطقه را برای حفظ ثبات به صورت دو ستونه مرتبط سازی کرد و نظم نوینی را بر آن حاکم نمود. که اگر بخواهیم به زبان ساده و عامیانه مطرح کنیم آمریکا با یک سیاست میان مدت یک ستون را که ایران عهده دار اهداف آن بود به عنوان ژاندارم منطقه و عربستان را به عنوان ستون دوم برای تامین کننده مناسبات مالی در نظر گرفت که این نظم به مدت 9 سال تا زمان پیروزی انقلاب اسلامی ایران حکم فرما بود.
فتاحی درخصوص روش پژوهش به کار رفته در این کتاب گفت: این کتاب بر اساس مطالعه کتابخانه ای نوشته شده است که در طی 12 سال بیش از 400 منبع مختلف را بررسی کرده ایم.بسیاری از منابع به صورت دست اول و به زبان انگلیسی است که می تواند به عنوان یک منبع کتابشناسی در خصوص خلیج فارس نیز مورد استفاده قرار گیرد.هدف از این پزوهش بررسی مهمترین منطقه استراتژیک جهان است. من از سال 1383 شروع به پژوهش کردم و این کتاب حاصل بیش از 12 سال مطالعه است من علاقمند به حوزه خلیج فارس بودم که مهمترین منطقه دنیاست و خلیج فارس مهمترین و استراتزاِک ترین نقطه دنیا به حساب می آید. به عبارتی خلیج فارس از لحاظ سیاسی اجتماعی اقتصادی و حتی فرهنگی منحصر به فرد است و قطعا نمونه دیگری را در جهان نخواهیم دید لذا من به عنوان یک پژوهشگر حوزه امنیت وظیفه خود دانستم تا خلیج فارس را از ابعاد مختلف مورد بررسی قرار دهد.
وی درخصوص اهمیت خلیج فارس تصریح کرد: اگر بخواهیم به صورت روشمند مسائل مطرح شده در کتاب را ساده سازی کنیم مباحث مطرح شده بر دو نو نکته تاکید می شود، ایران بیشترین مرز آبی را در جنوب کشور با خلیج فارس دارد و از نظر امنیتی بسیار حائز اهمیت است، این منطقه خاستگاه دین اسلام و البته حوزه اصلی انژری جهان است. و چرخ صنعت جهان به دلیل وجود نفت این منطقه گردش می کند. اگر خلیج فارس دچار بحران شود جهان با بحران های متعدد مواجه خواهد شد.
این پژوهشگر حوزه امنیت درباره نتیجه پژوهش نیز گفت: در واقع در بخش پایانی کتاب جمع بندی و سخن آخر آمده است که در آن جمع بندی 5 فصل اول کتاب آورده شده است. فصل آخر در خصوص نظم امنیتی خلیج فارس مسائل گوناگونی را مطرح کرده ایم که نشان می دهد اگر قرار باشد در خلیج فارس نظم و امنیتی پایدار شکل بگیرد باید قدرت های جهان ایران را در نظر بگیرند و هیچ ثباتی بدون در نظر گرفتن ایران امری غیر ممکن خواهد بود.تنگه هرمز جز تنگه های بسیار با اهمیت امنیتی در جهان بین الملل است زیرا همه انرژی های دنیا از تنگه هرمز عبور می کند. هرچند کشورهایی مانند عربستان در حال تدارک هستند که تنگه هرمز را دور بزنند و شاه لوله های خود را به طرف دریای سرخ ببرند و بازارهای جهانی را از طرف دیگر تغذیه کنند. اما اگر همه این ها را در نظر بگیریم باز هم از اهمیت خلیج فارس چیزی کم نخواهد شد.
فتاحی در ادامه تاکید کرد: بزرگترین تهدیدی که آرامش خلیج فارس را تحت تاثیر قرار می دهد مشکل امنیت خلیج فارس است. در حال حاضر مداخله قدرت های بزرگ عامل اصلی بی ثابتی در خلیج فارس است. اگر تحرکی هم از طرف کشورهای منطقه شاهد هستیم، پشت سر همه تحرکات آمریکا قرار داد.